ماهنامه شماره 104 تکاتو - فروردين ماه 1400
- ناشر: شرکت توسعه کشت دانه های روغنی
- تعداد صفحات: ۱1
- تاریخ نشر: تیر- ۱۳۹۹
- زبان: فارسی
دانه کلزا به دلیل میزان درصد روغن و پروتئین خود، نقش مهمی در تامین روغن خوراکی و همچنین کنجاله ایفا میکند. بررسی سوابق تولید این زراعت درفاصله سالهای ۱۹۶۱ تا ۲۰۱۸ در جهان نشان می دهد(جدول ۱)، همواره تولید این محصول در جهان رو به افزایش بوده به طوریکه میزان تولید این زراعت از حدود ۳,۵ میلیون تن در سال ۱۹۶۱ به ۷۵ میلیون تن در سال ۲۰۱۸ رسیده است. برخی کشورها سهم بیشتری در این میزان تولید داشته که بر اساس مجموع میانگین تولید آنها در جدول ۱ اسامی ۱۲ کشور برتر تولید کننده این دانه روغنی در مقایسه با میزان سهم کشورمان ایران آورده شده است. با توجه به تفاوت فاحش میزان تولید کشورها و از طرفی به منظور نمایش روشن تر میزان تغییرات سالانه تولید در هر کشور، میزان تولید کشور ها بر اساس دادههای لگاریتمی بر مبنای ۱۰ آورده شده است.
گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) به خانواده Compositae یا Asteraceae تعلق دارد. این گیاه زراعی دیپلوئید (۲n= ۲x= ۲۴) و تنها گونه زراعی جنس Carthamus است. گلرنگ به دلیل تحمل به سرما، خشکی و شوری (Weiss, ۲۰۰۰)، از محصولات مهم دانه روغنی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. گلهای این گیاه به طور سنتی در رنگ آمیزی، به عنوان طعمدهنده غذاها، تهیه رنگ و مصارف دارویی کشت میشود. از سالهای دور، این محصول به عنوان منبع روغن نباتی برای مصرف انسان و یا با اهداف صنعتی کشت میگردید. مشخص شده است خویشاوندان وحشی گیاه اهلی شده گلرنگ، یک خزانه ژن متنوع و با پتانسیل بالای از خصوصیات ژنتیکی مطلوب را در خود جای داده است. یکی از راههای افزایش تنوع ژنتیکی برای تحمل به تنش های غیر زنده در گیاهان زراعی، استفاده از خویشاوندان نزدیک گیاهان اهلی با هدف بهبود ژنتیکی مد نظر طی برنامههای اصلاحی است. مطالعات بسیاری برای بهبود محصولات زراعی از طریق انتقال ژن خویشاوندان وحشی صورت گرفته است.
بادامزمینی (Arachis hypogea L) گیاهی یکساله از خانواده لگومها است که در مناطق استوایی و نیمه استوایی دنیا کشت میشود. بادامزمینی حاوی روغن خوراکی با کیفیت بالا(۵۰%)، پروتئین با قابلیت هضم آسان(حدود ۲۵%) و کربوهیدارتها(حدود ۲۰%) میباشد. از لحاظ تجاری، بادامزمینی چهارمین منبع مهم روغن و سومین منبع مهم پروتئین گیاهی است. در این مقاله به بررسی مختصر برخی مطالعات اخیر انجام شده در رابطه با بهبود عملکرد و مدیریت بیماریهای بادام زمینی پرداخته میشود.
همانطور که پیش از این در خصوص نقش کودهای مختلف شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم بیان شد، علیرغم برخی ناسازگاریها، تغذیه محصولات زراعی در بروز و شدت طیف وسیعی از عوامل بیماریزای گیاهی تاثیرگذار است.
نتایج بسیاری از مطالعات علمی در این خصوص نشان داده است مدیریت صحیح تغذیه گیاهان با استفاده از کودهای مناسب، میتواند به کنترل بیماریهای گیاهی کمک نماید. با این حال، به دلیل تاثیر میزان مصرف کودها بر کیفیت و عملکرد محصول، میبایست در استفاده از این کودها در رسیدن به حداکثر عملکرد و کیفیت محصول و به حداقل رساندن بیماریهای گیاهی، تعادل برقرار شود. بنابراین، برای بهبود کنترل بیماریهای گیاهی، میتوان میزان کوددهی را بر اساس اثرات تغذیه بر توسعه بیماری، تعامل بین عملکرد و کیفیت محصول با بیماری و کیفیت و عملکرد بالقوه محصول در نبود بیماری، اصلاح نمود.