ماهنامه شماره 102 تکاتو - فروردين ماه 1400

ماهنامه شماره 102 تکاتو - فروردين ماه 1400

  • ناشر: شرکت توسعه کشت دانه های روغنی
  • تعداد صفحات: ۱5
  • تاریخ نشر:اردیبهشت- ۱۳۹9
  • زبان: فارسی

نسخه الکترونیکی
  •  دانه سویا به دلیل درصد روغن و پروتئین و نقش آن در تغدیه انسان و دام تاثیر بسیار زیادی در زندگی انسانها دارد. نگاهی به بررسی آمارهای تولید و مبادلات تجاری این محصول در جهان در مقاطع مختلف نشان می دهد که میزان تولید سویا در جهان در فاصله سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۹۷ ( شکل اول) تغییرات رو به افزایشی در اکثر کشورها داشته است. این محصول در قریب به ۱۲۰ کشور جهان تولید می شود و سهم بزرگی در اقتصاد جهانی دنیا دارد. نگاهی به آمارهای تولید این محصول در ۱۲ کشور برتر تولید کننده این زراعت در کنار ایران نشان می دهد اکثر این کشورها در فاصله سالهای ذکر شده وضعیت رو به رشدی دارند اگرچه آمریکا، برزیل و آرژانتین توانسته اند جایگاه خود را با سایر کشورها به صورت محسوسی ارتقا بخشند.

  • سویا (Glycine max (L.) Merr) یک لگوم مهم اقتصادی از نظر تامین کنجاله، روغن و سایر فرآورده‏های جانبی است. سویا حاوی حدود ۴۰ درصد پروتئین و ۲۰ درصد روغن در دانه بوده و در بازارهای بین المللی رتبه اول را در تولید روغن (۴۸ درصد) در بین محصولات مهم دانه روغنی دارد. علیرغم اهمیت اقتصادی این محصول، باز تنوع ژنتیکی ارقام سویا محدود است. ارقام بومی و محلی  در شرق آسیا در آستانه انقراض هستند، زیرا کشاورزان اکنون در حال کشت ارقام جدید سویا با عملکرد بالا هستند. سویا یک لگوم خود‏گرده‏افشان است. میزان تلاقی طبیعی در آن از کمتر از ۵/۰ تا حدود ۱ درصد متفاوت است. اولین ارقام سویای زراعی در ایالات متحده از ژرم پلاسم معرفی شده در آسیا منشاء گرفته اند.

  • آفتابگردان گیاهی یک ساله و از نظر رتبه بندی چهارمین دانه روغنی مهم دنیاست. دانه ‏های آفتابگردان با دارا بودن ۵۲-۴۶ درصد روغن با خصوصیات کیفی بالا(مقادیر زیادی اسید چرب غیر اشباع و کلسترول پایین)، یکی از مهم‏ترین منابع تولید روغن خوراکی در جهان است (چتوکوری،۲۰۱۳). دراین مقاله به بررسی مختصر نتایج برخی از مطالعات اخیر انجام شده در رابطه با افزایش عملکرد و بهبود صفات کمی و کیفی این محصول پرداخته می‏ شود.

  • پرنود (۱۹۹۰)، در بررسی ۲۴۴۰ پژوهش مختلف در مورد تاثیرات کود بر بیش از ۴۰۰ آفات و بیماری‏های گیاهی،  نشان دادکه در ۶۵ درصد از موارد مورد بررسی، کوددهی با فسفر به بهبود سلامت گیاه و کاهش بیماری‏های گیاهی منجر شده است. با این وجود، در ۲۸ درصد موارد، کوددهی با فسفر منجر به افزایش مشکلات آفات و بیماری‏ها شده است (Perrenoud, ۱۹۹۰). اثرات فسفر همانند نیتروژن بر بیماری‏های گیاهی، ممکن است نتیجه اثرات مستقیم بر عامل بیماری، متابولیسم گیاه میزبان، تامین مواد غذایی عامل بیماری و مکانیسم دفاعی میزبان باشد (Walters & Bingham, ۲۰۰۷). در حقیقت، کاربرد نمک‏های فسفر به صورت محلول‏پاشی روی برگ، نشان داده است که فسفر منجر به بروز مقاومت در برابر عوامل بیماری، در طیفی از گیاهان زراعی از جمله خیار (Mucharromah & Kuc, ۱۹۹۱)، لوبیا (Walters & Murray, ۱۹۹۲)، انگور (Reuveni & Reuveni, ۱۹۹۵)،ذرت (Reuveni et al., ۱۹۹۴) و برنج (Mandahar et al., ۱۹۹۸)، شده است. بدیهی است که تامین فسفر کافی برای رشد محصول مهم است و به نوبه خود ممکن است به کاهش بیماری کمک کند. با این حال، میزان و نحوه مصرف کود فسفر، به طیفی از عوامل از جمله نوع محصول و نوع عامل بیماری بستگی دارد. رونی (۱۹۹۸)، پیشنهاد کرد که کاربرد فسفات به صورت محلول‏پاشی روی برگ ممکن است بتواند به عنوان بخشی از برنامه کنترل تلفیقی بیماری‏ها، مورد استفاده قرار گیرد، اگر چه پذیرش چنین رویکردی، به وجود سایر اقدامات موثر کنترل بیماری و به صرفه بودن کنترل بیماری در یک محصول خاص، بستگی دارد (Reuveni & Reuveni, ۱۹۹۸).

  • در ادامه مطالب درج شده در خبرنامه  شماره  ۱۰۱ در خصوص توارث ژنتیکی منابع مقاومت کمی و کیفی بیماری ساق سیاه کلزا، علی‏رغم نقشه ‏یابی ژنتیکی تعدادی از منابع مقاومت در گیاه میزبان این بیماری (کلزا)، تا‎کنون فقط دو ژن مقاومت در کلزا  کلون شده‎اند. یکی ژن LepR۳ که در رقم کلزا Surpass ۴۰۰  (حاصل تلاقی بین B.rapa spp. sylvestris  و B.oleracea spp. alboglabra) (Larkan et al. ۲۰۱۳) و دیگری Rlm۲ ،  شکل دیگری از واریانت LepR۳ که در رقم Glacier DH۲۴۲۸۷ وارد شده است(Larkan et al. ۲۰۱۵).  بررسی مشخصات ژن LepR۳ نشان می‎دهد  این ناحیه ژنی عملکردی شبیه ژن Cf-۹ در گوجه فرنگی که در مقاومت نسبت به قارچ آسکومیست Cladosporium fulvum  نقش دارد(Jones et al. ۱۹۹۴)، همان عملکرد را نسبت به L. maculans  نشان می دهد(Stotz et al. ۲۰۱۴). هر دو ژن LepR۳/Rlm۲  تحت عنوان  گیرنده‎های شبه پروتئینی یا receptor like proteins (RLP) نام دارند که به ترتیب با عملگرهای عامل بیماری‏زا تحت عنوان AvrLm۱ و AvrLm۲  در سطح سلول‎های گیاهی واکنش نشان می‏دهند. این رده پروتئین‌های مقاومت در گیاهان، شبیه ژنهای رده NBS-LRRs نیستند، لذا این سوال مطرح خواهد شد که آیا RLPs به عنوان  effector triggered immunity (ETI)یا عملگرهای همراه واکنش ایمنی در گیاه محسوب می‎شوند؟

سبد خرید 0